Hoe maak je een thema studie?

Sinds een aantal maanden doen we hier thuis aan thematisch leren. In deze post heb ik geschreven hoe we daar verzeild zijn geraakt. We hebben ons hele onderwijs omgegooid en doen nu met zoveel meer plezier onze lessen. Voor mij is het prettig omdat ik alle kinderen tegelijk les kan geven, terwijl ze toch gewoon op hun eigen niveau leren. En de kinderen leren zoveel beter omdat het praktischer, visueler en leuker is.

Wat is thematisch onderwijs?

Bij thematisch onderwijs bestudeer je een thema voor een bepaalde periode. Alle vakken worden aan dat onderwerp aangepast. Je kunt het zo kort of lang maken als je zelf wilt, maar meestal ben je wel een aantal weken zoet met hetzelfde thema. Het is ook wel afhankelijk van het onderwerp. Het ene valt veel meer uit te diepen dan het andere.

Hoe kies je een onderwerp?

Voor sommigen heel logisch, voor anderen helemaal niet: Je kunt de kinderen zelf laten kiezen. Scholen – de meeste dan – werken niet zo. School kiest wat je leert, wanneer je het leert en hoe je het leert.

Eigenlijk kun je (of het kind) het zo gek niet bedenken, want overal valt wel van te leren. Wij hebben zelfs een keer snoep bestudeerd en dat was verrassend interessant!

Sommige thema studies zijn gebaseerd op een periode in de geschiedenis, een bepaalde gebeurtenis of een historisch persoon. Andere studies kunnen gaan over uitvindingen, landen, dieren of zelfs een interessant boek. Echte belevingen zijn belangrijk; je eet het voedsel van dat specifieke land, je verkleedt je als een ridder uit die tijd of je bezoekt een museum.

Thematisch onderwijs op school

In de kleuterklas worden vaak thema’s behandeld. Over de seizoenen, over feestdagen, maar ook over auto’s of de Noordpool. Bijna alles gaat die periode over dat onderwerp: de boeken die juf voorleest, de liedjes die de kinderen zingen, de knutselwerkjes die ze maken, de filmpjes die ze zien en misschien wel een uitje waar de klas heengaat.

Vanaf groep 3 is dat meestal afgelopen en heeft elk vak zijn eigen thema, of zelfs helemaal geen thema.

Passie is alles

Als je eens een thema studie wilt proberen, welk onderwerp kies je dan? Probeer datgene te bedenken waar je kind een passie voor heeft. Dat ene onderwerp waar hij – op dit moment – alles over wil weten. Een dier, een beroep, een land. In het begin dacht ik dat sommige onderwerpen te weinig te bieden hadden. Maar inmiddels weet ik beter. En je komt er snel genoeg achter dat het leren zoveel gemakkelijker gaat als hij enthousiast is. En daar word jij ook weer heel blij van.

Dat laten onderzoeken ook zien. Kinderen die op een thematische manier leren, houden de informatie beter en langer vast. Dit geldt zelfs voor de vakken die ze normaal minder leuk vinden. Als geschiedenis gekoppeld wordt aan hun favoriete dier, is het ineens wel interessant! Of als aardrijkskunde een combi met voetbal maakt, is het ineens niet meer zo vervelend.

Hoe bereid je een thema studie voor?

Op een papier schrijf ik middenin het onderwerp en daaromheen de vakken. Alle vakken, behalve rekenen. Die combineert wat lastig met een thema.

De andere vakken zet ik rondom het onderwerp heen: taal, geschiedenis, aardrijkskunde, biologie, tekenen, handvaardigheid, Engels.

Ik schrijf alles op wat maar enigszins met het onderwerp te maken heeft. Welke connectie heeft dit onderwerp met geschiedenis? En met aardrijkskunde? Daarna werk ik het uit. Wat zijn per vak de mogelijkheden? Welke uitjes kunnen we doen? Kan ik er goede filmpjes bij vinden? Dan maak ik een globale planning en kan ik ook inschatten hoelang we er ongeveer mee bezig zullen zijn. Soms een week, soms wel 4 weken.

Welk lesmateriaal heb je nodig?

• Boeken: Als ik de planning redelijk klaar heb, ga ik op goede boekenjacht. De basis heb ik zelf wel in de kast staan: een flinke dierenencyclopedie, verschillende atlassen, een aantal geschiedenisboeken. Daarnaast haal ik een enorme stapel van de bibliotheek. Ik probeer zoveel mogelijk te variëren in de soort boeken die we gebruiken; fictie en nonfictie, plaatjesboeken, encyclopediën, (auto)biografieën, tijdschriften.
• Knutselmateriaal: van gewone kleurpotloden en stiften tot klei en papier maché. Hoe meer, hoe leuker.
• Een map / schrift: Het is prettig om alle opstellen, teksten, tekeningen, knutsels (voor zover ze 2D zijn) allemaal samen in 1 map of schrift te plakken.

Het thema uitdiepen

Bij een thema studie probeer je de kinderen zoveel mogelijk onder te dompelen in dat onderwerp. Laat ze het zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Als het over de Romeinen gaat, maak ik Romeinse verkleedkleren en worden hele gladiatorgevechten uitgevochten. Als het over voedsel gaat leren we brood bakken en soep maken. Bij Vincent van Gogh bezoeken we het museum en schrijven we een brief aan Theo.

Ik probeer muziek op te zoeken die erbij past. Ik kijk of er een bedrijf in de buurt is waar we wat van kunnen leren. De mogelijkheden zijn enorm!

De praktijk – een voorbeeld

Misschien heb je een dochter die van paarden houdt. Hoe zou je dan zo’n thema studie aan kunnen pakken? Biologie is een makkie, maar de rest?

• Biologie: Hoe ziet een paard eruit? Leer de verschillende lichaamsdelen. Bestudeer het skelet. Hoe zit het met de voortplanting? Wat zijn de verschillende rassen? Welk voedsel eten ze?
• Taal: Schrijf een opstel over welk ras je favoriet is en waarom. Of maak een samenvatting van een documentaire. Houd een spreekbeurt over paarden. Maak een informatieboekje voor je jongere broertje / zusje. Bekijk een interview met een ruiter. Interview zelf iemand die met paarden werkt.
• Geschiedenis: Welke (leger)leiders hadden een paard? Indianen staan erom bekend dat ze paarden hielden. Wat kun je daar voor informatie over vinden? Sinds wanneer werden paarden gebruikt in de oorlog? Waar komen paarden vandaan? (in combinatie met aardrijkskunde)
• Aardrijkskunde: Waar komen paarden vandaan? Waar leven er nog paarden in het wild? Zijn er nog volken op de wereld die veel gebruik maken van paarden? Waar eten ze paardenvlees? Waar zijn de volgende wereldkampioenschappen?
• Tekenen: Probeer een compleet paard te tekenen. Kun je ook alleen het hoofd tekenen? Zoek op Youtube instructiefilmpjes hoe je goed een paard leert tekenen.
• Engels: Kijk een documentaire in het Engels, het liefst zonder ondertiteling. Vertel daarna (in het Engels!) wat je ervan begrepen hebt. Leer de specifieke Engelse woorden die met paarden te maken hebben. Bekijk de wereldkampioenschappen met Engels commentaar.
• Handvaardigheid: Er zijn online vele knutsels te vinden over paarden. Kun je ook iets knutselen wat betekenisvol is? Aan het eind van de hele thema studie laat ik de kinderen een ‘Lap book’ maken. Dat is een verzameling van alles wat ze hebben geleerd, samengevat en geordend in 1 groot knutselproject. Leuk voor handvaardigheid, maar ook als herhaling voor wat we allemaal geleerd hebben.  
• Er op uit: Vraag een boer uit de buurt of je op bezoek mag komen. Of ga naar de plaatselijke manege. Nog leuker: huur een paard en maak een ritje!

Halverwege de studie komen er vanzelf nieuwe ideeën bij. Ik hou me dus ook zelden exact aan de planning die ik van tevoren gemaakt heb.

Tips voor onderwerpen

Als je er samen niet uitkomt, heb je misschien wat aan deze ideeën:

• Dieren – elk dier is een studie waard!
• Voedsel
• Landen
• Piraten
• Chocola
• De moestuin
• Beroepen
• Ballet
• Het koningshuis
• Vincent van Gogh

Online zijn er ook verscheidene websites die kant en klare studies aanbieden. Dan hoef je er zelf niets meer voor te doen! Mijn favoriete website is Unitstudy.com. Ik heb er al een aantal studies gekocht en die zijn ons erg goed bevallen. Ze hebben een groot assortiment, en studies geschikt voor verschillende leeftijden. Helaas (of juist niet?!) wel in het Engels.

Boekstudie

Boeken zijn ook heel geschikt om als basis voor een studie te functioneren. Voor de jongere kinderen neem je simpele prentenboeken. Voor de oudere kinderen zijn langere verhalen wat meer geschikt. Dan kun je elke dag een of twee hoofdstukken voorlezen.

De thuisonderwijsmethode Five in a Row gebruikt alleen voorleesboeken als lesmateriaal. Vijf dagen achter elkaar lees je hetzelfde boek voor. En elke dag zijn er andere activiteiten die je kunt doen. Lees hier het interview met Shaina, die deze methode gebruikt.

Ken je het het boek ‘Mama kwijt’? Het gaat over een jong uiltje dat uit de boom valt en dan op zoek gaat naar zijn moeder. Wij vonden het geweldig! Ik heb er een boekstudie bij gemaakt, geschikt voor kinderen tussen de 3 en 5 jaar. Met compleet lesmateriaal voor een week. Inclusief 5 printables, leuke spelletjes en een supersimpel koekjesrecept.

Hier kun je de ‘Mama kwijt boekstudie’ downloaden.

Laat me weten wat je er van vindt!